İlaç yeniden konumlandırma nedir ve hangi amaçlarla kullanılır gibi soruların cevapları; teknolojideki ilerlemelere ve insan hastalıklarıyla ilgili gelişmiş bilgilere rağmen, bu faydaların terapötik gelişmelere dönüştürülmesi beklenenden çok daha yavaş olmuştur. Küresel ilaç endüstrisinin karşı karşıya olduğu zorluklar çok yönlüdür ve bunların tümü yüksek maliyetlere katkıda bulunabilecek yüksek yıpranma oranlarını, bazı terapötik alanlarda pazara yeni ilaçlar getirmek için artan süreyi ve değişen düzenleyici gereklilikleri içerir. Yeni ilaç geliştirme için gereken artan maliyet ve süre, araştırma ve geliştirmeye (Ar-Ge) harcanan her bir doların, ortalama olarak bir dolardan daha az bir değerin geri döndüğünün tahmin edildiği anlamına gelir, bu da ilaç endüstrisini daha da kötüleştirebilir.
İlaç yeniden kullanım amacı (ilaç yeniden konumlandırma, yeniden profil oluşturma veya yeniden görevlendirme olarak da adlandırılır), orijinal tıbbi endikasyon kapsamı dışında kalan onaylanmış veya araştırma aşamasındaki ilaçların yeni kullanımlarını belirlemeye yönelik bir stratejidir. Bu strateji, belirli bir endikasyon için tamamen yeni bir ilaç geliştirmeye göre çeşitli avantajlar sunar. Birincisi ve belki de en önemlisi, başarısızlık riski daha düşüktür; Amacı yeniden kullanılan ilacın klinik öncesi modellerde ve insanlarda erken aşama denemeler tamamlanmışsa yeterince güvenli olduğu zaten bulunduğundan, sonraki etkinlik denemelerinde en azından güvenlik açısından başarısız olma olasılığı daha düşüktür. İkinci olarak, klinik öncesi testlerin çoğu, güvenlik değerlendirmesi ve bazı durumlarda formülasyon geliştirme zaten tamamlanmış olacağından, ilaç geliştirme için zaman çerçevesi azaltılabilir. Üçüncüsü, ilaç yeniden konumlandırma adayının geliştirme aşamasına ve sürecine bağlı olarak büyük ölçüde değişse de daha az yatırım gerekir. Mevzuat ve faz III maliyetleri, aynı endikasyondaki yeni bir ilaç için olduğu gibi, yeniden kullanılan bir ilaç için aşağı yukarı aynı kalabilir, ancak yine de klinik öncesi ve faz I ve II maliyetlerinde önemli tasarruflar olabilir. Birlikte, bu avantajlar, başarısızlıklar hesaba katıldığında daha düşük ortalama ilişkili maliyetler (aslında, ilaç yeniden konumlandırma için uygun bir ilacı piyasaya sürmenin maliyetleri) ile ilaç yeniden konumlandırma için uygun ilaçların geliştirilmesinde daha az riskli ve daha hızlı bir yatırım getirisi ile sonuçlanma potansiyeline sahiptir. Bu potansiyelin ortalama 300 milyon ABD Doları olduğu tahmin edilirken, yeni bir kimyasal varlık için tahmin edilen ~ 2-3 milyar ABD Doları). Son olarak, amaca uygun olarak değiştirilmiş ilaçlar, daha fazla yararlanılabilecek yeni hedefler ve yollar ortaya çıkarabilir. İlaç yeniden konumlandırma için kullanılan preklinik tekniklerden biri de moleküler docking ve moleküler dinamiktir. Bu konuda daha fazla bilgi almak ve örneklere göz atmak için tıklayınız.
Kaynak: Pushpakom, S., Iorio, F., Eyers, P. et al. Drug repurposing: progress, challenges and recommendations. Nat Rev Drug Discov 18, 41–58 (2019). https://doi.org/10.1038/nrd.2018.168
